REN(DOSYA ADI DEĞİŞTİRME)
Dosyaların isimlerini Ren komutu ile değiştirebilirsiniz.
Ren Dosyaadı Yeniad
şeklinde kullanılır. Örneğin gerekli.doc isimli dosyanın adını gereksiz.doc olarak değiştirmek için
Ren Gerekli.doc gereksiz.doc
şeklinde yazılır. İsim değiştirirken yeni isimle aynı isme sahip bir dosya varsa değiştirme yapılmaz.
Ren komutu ile dizin isimleri değiştirilemez. Dizin isimlerini değiştirmek için Move komutu kullanılır.
MOVE(TAŞIMA VEYA DİZİN İSMİ DEĞİŞTİRME)
Bu programın ismi MOVE.EXE’dir. Dosyaları bir yerden başka bir dizine veya sürücüye taşımak için ve dizinlerin isimlerini değiştirmek için kullanılır.
Örneğin Genel dizinindeki bütün dosyaları Özel dizinine taşımak için
Move c:genel*.* özel
PW dizinindeki tüm dosyaları diskete taşımak için
Move c:pw*.* a:
Move komutu ile dizin ismi değiştirmek Ren ile dosya ismi değiştirmek gibidir. Örneğin PW dizinini WRITE olarak değiştirmek için
Move PW WRITE şeklinde kullanılır.
TYPE (DOSYA İÇERİĞİ)
DOS’ta bir dosyanın içeriğini görmek için kullanılır.
Type Dosyaadı
Şeklinde kullanılır. Örneğin autoexec.bat dosyasının içeriğini görmek için
Type autoexec.bat
şeklinde yazılır. Dosya üzerinde değişiklik yapabilmek için EDIT komutu kullanılmalıdır.
MORE(SAYFALAMA)
Bazı DOS komutlarının sonuçları ekrana sığmıyorsa komutun sonucunun sayfa sayfa gösterilmesini More komutunu | karakteri ile birlikte kullanarak sağlayabiliriz.
Örneğin;
Type autoexec.bat
Komutu ile autoexec.bat dosyasının içeriğine bakabilirsiniz. Ancak dosya ekrana sığmayacak kadar uzun ise dosyadaki üst satırlar ekranda görülemeyecektir. Bunu More komutu ile birlikte kullanarak atabiliriz.
Type autoexec.bat | More
şeklinde kullanılırsa, dosyanın içeriği ekranı doldurduğunda bir tuşa basmanız istenecek ve ondan sonra diğer sayfa gösterilecektir.
More komutu tek başın değil diğer komutların arkasında | karakteri ile birlikte kullanılır.
Edit, Attrib, Chkdsk, Scandick
EDIT
DOS’ta dosyaları düzenleme ve oluşturma için Edit programını kullanabilirsiniz. Bu program vasıtası ile dosyalarınızı açıp değişiklikler yapabilirsiniz. Bu programın ismi EDIT.COM ‘dur.
Edit Autoexec.bat
Yazarak autoexec.bat dosyasında değişiklikler yapabilirsiniz.
ATTRIB (DOSYA ÖZELLİKLERİ)
Del komutu ile silemediğiniz dosyalar oldu mu? Bir dosya sadece okunabilir, sistem veya gizli dosya olarak belirlenmişse normal yollarla silinemezler. Eğer sizde bazı dosyaların kolayca silinebilmesini istemiyor veya silmek isteyip de silemediğiniz dosyalar bulunuyorsa Attrib komutu ile o dosyanın özelliklerini değiştirmelisiniz. Bu dosyanın ismi ATTRIB.EXE’dir.
Attrib dosyaadı özellikler
Şeklinde kullanılır. Dosya adı olarak bir dosya verebileceğiniz gibi ? ve * karakterlerini kullanarak birden fazla dosyanın özelliklerini de değiştirebilirsiniz. Dosyaların özellikleri ise üçüncü parametre ile değiştirilir. Üçüncü parametre verilmezse sadece özellikler görüntülenir, herhangi bir işlem yapılmaz.
Bir özelliği kaldırmak için aşağıdaki parametreleri – işareti ile , o özelliği vermek için ise + işareti kullanmalısınız.
R Sadece okunabilir dosya. Normal yollarla değiştirilemez ve silinemezler.
H Gizli dosya. Normal yollarla silinemezler ve Dır komutu parametresiz kullanıldığında listelenmezler.
S System dosyası. Bu sadece bazı özel dosyalar için verilen bir özelliktir. Bu özelliğe sahip dosyaları silmeniz, değiştirmeniz veya taşımanız problemlere sebep olur. Bu dosyalarda normal yollarla silinemezler ve görünmezler.
Örneğin A.doc dosyasına sadece okunabilir özelliği vermek için
Attrib A.doc +r
Cokgizli.doc dosyasını gizlemek için
Attrib cokgizli +h
Cokgizli.doc dosyasını gizlemek ve sadece okunabilir yapmak için
Attrib cokgizli +h +r
Sadece okunabilir olduğu için silemediğiniz bir dosyanın bu özelliğini kaldırmak için
Attrib a.doc –r
Ayrıca sadece dosyaları değil dizinleri de gizleyebilirsiniz
Attrib Windows +h
Komutu ile windows dizini gizlenmiş olur. Dır yazarsanız bu dizini göremezsiniz.
CHKDSK(DİSK TESTİ)
Bu program (CHKDSK.EXE) herhangi bir parametre olmadan kullanılırsa sürücü hakkında istatistiki bilgiler verir. (Boş alan, toplam alan, dosya sayısı gibi)
C:>chkdsk
Birim Seri Numarası 0B26-13D9
1.048.395.776 bayt toplam disk alanı
25.182.208 bayt 231 gizli dosyada
9.601.024 bayt 575 dizinde
884.178.944 bayt 9.956 kullanıcı dosyasında
16.384 bayt bozuk sektörlerde
129.417.216 bayt disk üzerinde kullanılabilir
16.384 bayt her ayırma biriminde
63.989 toplam ayırma birimi disk üstünde
7.899 ayırma birimi disk üstünde kullanılabilir
655.360 bayt toplam bellek
578.240 bayt bot
Chkdsk/F Diskteki hataları tespit ederek düzeltir. Diski (Disket veya harddiski ) hızlı bir şekilde test etmek için kullanılır. Daha detaylı
Chkdsk /V Diskteki bütün dosyaları yol ismiyle birlikte ekrana listeler. Binlerce dosyayı ekrana listelemenin bir anlamı yoktur. Ancak ekrana listelemek yerine bir dosyaya yazması istenirse bu dosya daha rahat incelenebilir.
Chkdsk /V > Dosyalar Diskteki bütün dosyalar yolları ile birlikte Dosyalar isimli dosyaya yazılır. Edit programı ile bu dosyanın içeriği incelenebilir.
Chkdsk /V > LPT1 Bütün dosyalar yazıcıya gönderilir.
SCANDISK( DİSK PROBLEMLERİ ÇÖZÜMÜ)
Scandisk programını kullanarak diskinizdeki problemleri gidermesini sağlayabilirsiniz. Chkdsk’den daha gelişmiş bir programdır. Diskteki birçok problemi bulup giderebilir. Bu programın ismi SCANDISK.EXE ‘dir.
Fdisk, FC, MEM, Smartdrv, EMM386
EDIT
DOS’ta dosyaları düzenleme ve oluşturma için Edit programını kullanabilirsiniz. Bu program vasıtası ile dosyalarınızı açıp değişiklikler yapabilirsiniz. Bu programın ismi EDIT.COM ‘dur.
Edit Autoexec.bat
Yazarak autoexec.bat dosyasında değişiklikler yapabilirsiniz.
ATTRIB (DOSYA ÖZELLİKLERİ)
Del komutu ile silemediğiniz dosyalar oldu mu? Bir dosya sadece okunabilir, sistem veya gizli dosya olarak belirlenmişse normal yollarla silinemezler. Eğer sizde bazı dosyaların kolayca silinebilmesini istemiyor veya silmek isteyip de silemediğiniz dosyalar bulunuyorsa Attrib komutu ile o dosyanın özelliklerini değiştirmelisiniz. Bu dosyanın ismi ATTRIB.EXE’dir.
Attrib dosyaadı özellikler
Şeklinde kullanılır. Dosya adı olarak bir dosya verebileceğiniz gibi ? ve * karakterlerini kullanarak birden fazla dosyanın özelliklerini de değiştirebilirsiniz. Dosyaların özellikleri ise üçüncü parametre ile değiştirilir. Üçüncü parametre verilmezse sadece özellikler görüntülenir, herhangi bir işlem yapılmaz.
Bir özelliği kaldırmak için aşağıdaki parametreleri – işareti ile , o özelliği vermek için ise + işareti kullanmalısınız.
R Sadece okunabilir dosya. Normal yollarla değiştirilemez ve silinemezler.
H Gizli dosya. Normal yollarla silinemezler ve Dır komutu parametresiz kullanıldığında listelenmezler.
S System dosyası. Bu sadece bazı özel dosyalar için verilen bir özelliktir. Bu özelliğe sahip dosyaları silmeniz, değiştirmeniz veya taşımanız problemlere sebep olur. Bu dosyalarda normal yollarla silinemezler ve görünmezler.
Örneğin A.doc dosyasına sadece okunabilir özelliği vermek için
Attrib A.doc +r
Cokgizli.doc dosyasını gizlemek için
Attrib cokgizli +h
Cokgizli.doc dosyasını gizlemek ve sadece okunabilir yapmak için
Attrib cokgizli +h +r
Sadece okunabilir olduğu için silemediğiniz bir dosyanın bu özelliğini kaldırmak için
Attrib a.doc –r
Ayrıca sadece dosyaları değil dizinleri de gizleyebilirsiniz
Attrib Windows +h
Komutu ile windows dizini gizlenmiş olur. Dır yazarsanız bu dizini göremezsiniz.
CHKDSK(DİSK TESTİ)
Bu program (CHKDSK.EXE) herhangi bir parametre olmadan kullanılırsa sürücü hakkında istatistiki bilgiler verir. (Boş alan, toplam alan, dosya sayısı gibi)
C:>chkdsk
Birim Seri Numarası 0B26-13D9
1.048.395.776 bayt toplam disk alanı
25.182.208 bayt 231 gizli dosyada
9.601.024 bayt 575 dizinde
884.178.944 bayt 9.956 kullanıcı dosyasında
16.384 bayt bozuk sektörlerde
129.417.216 bayt disk üzerinde kullanılabilir
16.384 bayt her ayırma biriminde
63.989 toplam ayırma birimi disk üstünde
7.899 ayırma birimi disk üstünde kullanılabilir
655.360 bayt toplam bellek
578.240 bayt bot
Chkdsk/F Diskteki hataları tespit ederek düzeltir. Diski (Disket veya harddiski ) hızlı bir şekilde test etmek için kullanılır. Daha detaylı
Chkdsk /V Diskteki bütün dosyaları yol ismiyle birlikte ekrana listeler. Binlerce dosyayı ekrana listelemenin bir anlamı yoktur. Ancak ekrana listelemek yerine bir dosyaya yazması istenirse bu dosya daha rahat incelenebilir.
Chkdsk /V > Dosyalar Diskteki bütün dosyalar yolları ile birlikte Dosyalar isimli dosyaya yazılır. Edit programı ile bu dosyanın içeriği incelenebilir.
Chkdsk /V > LPT1 Bütün dosyalar yazıcıya gönderilir.
SCANDISK( DİSK PROBLEMLERİ ÇÖZÜMÜ)
Scandisk programını kullanarak diskinizdeki problemleri gidermesini sağlayabilirsiniz. Chkdsk’den daha gelişmiş bir programdır. Diskteki birçok problemi bulup giderebilir. Bu programın ismi SCANDISK.EXE ‘dir.
MSCDEX, Klavye Ayarları
MSCDEX(DOSYA YÖNETİCİSİ)
DOS altında CD-ROM sürücünüzü kullanabilmek için Cd-romunuzun sürücü programını Config.sys dosyasında Device satırı ile yükledikten sonra Mscdex programını da Autoexec.bat programından aktif hale getirerek Cd-rom sürücünüzü kullanabilirsiniz.
Örneğin Cd-rom sürücünüzün dosyası CDDRV.SYS olsun. Bunu Config.sys dosyasında aşağıdaki gibi yazdıktan sonra
Device=c:cddrv.sys /d:hasan
Autuexec.bat dosyasında da
C:windowscommandmscdex /d:hasan
şeklinde kullanmanız gerekir.
TÜRKÇE EKRAN VE TÜRKÇE KLAVYE
F veya Q Türkçe klavye kullanabilmek iç,n aşağıdaki satırlardan birini Autoexec.bat dosyasına yazmanız gerekir.
F Türkçe klavye ve Türkçe Ekran için
Mode con codepage prepare=((857) c:windowscommandega2.cpi)
Mode con codepage select=857
Keyb tr,, c:windowscommandkeybrd2.sys /id:440
Q Türkçe klavye ve Türkçe Ekran için
Mode con codepage prepare=((857) c:windowscommandega2.cpi)
Mode con codepage select=857
Keyb tr,, c:windowscommandkeybrd2.sys /id:179
Config.sys dosyasında ise aşağıdaki ayarlamaları yapmanız gerekir
Devıce=C:WindowsCommandDisplay.Sys Con=(Ega,,1)
Country=090,857,C:WindowsCommandCountry.Sys
Dizin İşlemleri
DİZİN İŞLEMLERİ(CD, MD,RD)
Bir dizine girmek için
CD Dizinismi kullanılır.
Örneğin Windows dizinine girmek için
C:>CD Windows
C:WINDIWS>
WindowsSystem dizinine girmek için
C:>CD WindowsSystem
C:WINDOWSSYSTEM>
veya
C:>CD Windows
C:WINDOWS>CD System
C:WINDOWSSYSTEM>
şeklinde kullanılır.
Bir dizinden çıkmak için CD..
C:WINDOWSSYSTEM>CD..
C:WINDOWS>
Ana dizine çıkmak için CD
C:WINDOWSSYSTEM>CD
C:>
İki üst dizine çıkmak için CD...
C:WINDOWSSYSTEMVMM32>CD...
C:WINDOWS>
Üç üst dizine çıkmak için CD....
C:WINDOWSSYSTEMVMM32>CD....
C:>
Yeni bir dizin olutturmak için
MD Dizinismi
Örneğin yeni isimli bir dizin oluşturmak için
MD yeni
Bir dizin silmek için
RD Dizinismi
Yeni isimli dizini silmek için
RD yeni
şeklinde kullanılır. Bir dizini bu yöntemle silebilmek için, içinin boş olması gerekir.
Uzun dizin isimlerini DOS altında kullanırken bunları iki şekilde kullanabilirsiniz.
Eğer Windows altında bir DOS oturumu açtıysanız bu isimler hem standart 8+3 formatında hem de uzun formatında kullanılabilir. Direk olarak DOS ortamına geçtiyseniz 8+3’lük kısa formatını kullanabilirsiniz.
8 harften daha uzun bir dosya veya dizin ismi verecekseniz bunu tırnak içinde yazmanız gerekir.
Örneğin en çok kullandığım dökümanlar dizini olutturmak için :
MD “en çok kullandığım dökümanlar” şeklinde yazmanız gerekir.
Bu dizin listelendiğinde hem orjinali ile hem de ENÇOKK~1 şeklinde kısa ismi ile gösterilir.
Bu dizine girmek için
CD ENÇOKK~1
veya
MD “en çok kullandığım dökümanlar” yazabilirsiniz.
Sürücü Değiştirme, Formatlama, Biçimleme
SÜRÜCÜ DEĞİŞTİRME
DOS’ta ger sürücü bir harf ile temsil edilir. A, ve B harfleri disket sürücü diğerleri de hard disk ve diğer sürücüler için kullanılır. Sürücü harflerinden sonra “:“ kullanılarak o sürücüye geçilebilir.
A: ile disket sürücüye
C: ile de hard diske geçilebilir.
Bir sürücüye geçildikten sonra uygulanan komutlar o sürücü üzerinde etkili olur.
Örneğin bir disketin içeriğini görmek için
C:>A:
A:>Dır
yazabilirsiniz. Veya kısaca
C:> DIR A:
FORMAT (FORMATLAMA,BİÇİMLEME)
Format kelime anlamı olarak düzenleme demektir. Bu ilk alınan disket için doğrudur. Disket DOS’ta kullanılmak için düzenlenir. Ancak dolu olan bir diskete format atılması ile disketteki bütün bilgiler silinmiş olur.
Yanlışlıkla formatlanan bir disket UNFORMAT komutu ile geri alınabilir.
Format komutunu harddisk için kullanmak çok tehlikelidir. Daha çok disketlerinizi formatlamak için bu komutu kullanacaksınız.
C:> FORMAT A:
İle disket formatlanır. Bu komuttan sonra sürücüye disket yerleştirmeniz istenir ve gösterge %100 oluncaya kadar formatlama devam eder. Formatlama bittikten sonra diskete bir isim vermeniz istenir. Buraya 11 harflik bir isim verebilirsiniz. İsim verdikten sonra disket hakkındaki bilgiler gösterilir. Bu listeye bakarak o disketteki bozuk kesimlerin bulunup bulunmadığını anlayabilirsiniz. Eğer diskette bozuk kısımlar varsa bunların miktarı da listeden okunabilir.
Format komutunu bozulan disketlerinizin bozuk kısımlarını işaretlemesi için kullanabilirsiniz. Bozuk kısımları işaretleyerek buralar bilgi yazılmasını önler.
Ayrıca sistem disketi oluşturmak için de Format komutu kullanılabilir. (Bu iş için SYS komutu da kullanılır.)
Virüslü disketleri de format ile silebilirsiniz.
/U parametresi kullanılırsa, disketi UNFORMAT yapabilmek için gerekli olan bilgi diskete yazılmaz. Bu durumda UNFORMAT komutu ile disket kurtarılamaz. Disketi silmek istediğinizden eminseniz bu parametreyi kullanarak işlemleri hızlandırabilirsiniz.
/S parametresi ile disketin sistenm disketi olarak hazırlanmasını sağlayabilirsiniz. Bu durumda bu disketi kullanarak bilgisayarı açabilirsiniz.
/Q ile hızlı format yapabilirsiniz. Bu işlem bozuk kısımları işaretlemez. Ancak oldukça hızlı bir biçimde disketi boşaltır.
/V:Ad ile disketin ismini belirleyebilirsiniz.
C:>FORMAT a: /q /u /s /v:ali
Komutu ile geri alma bilgisi olmada, sistem disketi olarak ve ismini de Ali yaparak disketi hızlı formatlar.
Format yapabilmek için FORMAT.COM dosyasına ihtiyaç vardır.
SYS(Sistem Transferi)
Sys komutu ile bir diskete veya harddiske sistem dosyaları transfer edilebilir. Bu dosyalar IO.SYS, MSDOS.SYS, COMMAND.COM, DRVSPACE.BIN, veya DBLSPACE.BIN dosyalarıdır. Bu dosyalardan COMMAND.COM hariç diğerleri bir diskete normal kopyalama ile kopyalanırsa o disket sistem disketi olmaz. Bu dosyaları diskette özel bir yere kopyalanması gerekir. Bu işlemi de SYS veya FORMAT /S komutları yapar.
Sys a: ile diskete
Sys c: ilede harddiske sistem transferi yapılır.
Özellikle harddiskteki sistem dosyaları bozulmuşsa bilgisayarınızı harddiskten açamazsınız. Bu durumda bilgisayarı disketten (içinde sistem dosyaları bulunan bir disket ) açarak Sys c: komutu ile harddiske sistem transferi yapabilirsiniz. Bu itlemi yapmak için diskette SYS.COM programı bulunmalıdır.
Copy, Xcopy, Diskcopy
COPY, XCOPY, DISKCOPY (KOPYALAMA)
COPY komutu ile dosyayı diskete, disketten harddiske, yazıcıya veya ekrana kopyalayabilirsiniz.
Copy Kaynak Hedef
Şeklinde, çoğunlukla iki parametre ile kullanılır. Birincisi kopyalanacak olan, ikincisi kopyalanılacak olan yeri belirler.
Copy okul.doc a:
Aktif dizindeki okul.doc isimli dosyayı diskete kopyalar.
Copy a
kul.doc c:
Disketteki okul.doc isimli dosyayı harddiske kopyalar.
Copy okul.doc liste.doc
Okul.doc isimli dosyayı aynı yere liste.doc adıyla kopyalar.
Copy a
kul.doc
Disketteki okul.doc isimli dosyayı komutun yazıldığı yere kopyalar.
Copy *.* a:
İçinde bulunulan dizindeki tüm dosyaları diskete kopyalar.
Copy a:*.* c:
Disketteki bütün dosyaları harddiske kopyalar.
Copy Autoexec.bat con
Autoexec.bat dosyasını ekrana kopyalar. (Con ekran için kullanılan isimdir. Ekrana kopyalamak içini göstermek anlamındadır.)
Copy *.bat con
Bat uzantılı tüm dosyaları ekrana kopyalar.
Copy Con a.ekr
Burada kaynak ekran, hedef ise bir dosyadır. Yani ekranı a.ekr dosyasına kopyalamasını istiyoruz. Bu durum copy komutu için özel bir durumdur ve bir dosyaya yazı yazmak için kullanılır. Bu komutu yazdıktan sonra F6 tuşuna basana kadar yazdığınızbütün harfler a.ekr dosyasına yazılacaktır. Örnek olarak aşağıdaki satırları yazarak bir bat dosyası hazırlayalım.
Copy con a.bat
@echo off
echo elveda dos
echo merhaba windows
Bu satırları dikkatli bir şekilde yazın, çünkü bir satırı yazdıktan sonra o satıra tekrar geri dönme şansınız yok. F6 tuşuna ve Enter’e basın ve kaydedin. Ve oluşturduğunuz dosyanın adını yazarak çalıştırın.
Copy a.bat prn
Bu satır a.bat dosyasını yazıcıya gönderecektir. (Pr n kelimesi yazıcı için kullanılır. Yazıcınızın bağlı olduğu porta göre LPT1, LPT2, COM1, COM2 de kullanabilirsiniz. ) ekrandaki görüntüyü yazıcıya göndermek için Print Screen tutuna basabilirsiniz.
Copy komutu ile bir dosyayı kopyalarken hata testi de yapılmasını sağlayabilirsiniz. Özellikle diskete kopyalarken bu testi yaptırmanız iyi olur. Hata testi yapması için /V parametresi kullanılır.
Copy okul.doc a: /v
Okul.doc dosyasını diskete hata testi yaparak kopyalamasını istiyoruz. Bu işlem dosyayı diskete kopyalarken aynı zamanda yazdığını da okuyarak doğru okunup okunmadığını kontrol eder. Diskette bozuk kesimler varsa yazdığını okuyamayacak ve hata verecektir. İşlemi iptal ederek sağlam bir disket kullanın veya disketin içinde önemli bilgiler yoksa disketi formatlayın ve ve hatalı kısımların işaretlenmesini sağladıktan sonra tekrar kopyalayın.
Kopyalama yaparken kopyalanılan yerde aynı isimli bir dosya varsa onun üzerine yazılıp yazılmayacağı sorulur.
C:a.bat üstüne yazılsın mı (Evet/Hayır/tüMü)?
E harfi Evet, H harfi Hayır veya M harfi ile bütün dosyaların tek tek sorulmadan yazılması sağlanabilir.
XCOPY komutu da kopyalamk için kullanılır. Copy komutunda farklı olarak daha hızlıdır ve alt dizinleriyle birlikte kopyalayabilir. Copy komutu bir iç komut olmasına rağmen Xcopy komutu dış komuttur ve XCOPY.EXE dosyasının bulunması gerekir.
Xcopy komutunun kullanımı da copy komutu gibidir. Farklı olarak /S parametresi ile alt dizinlerin kopyalanması da sağlanabilir.
Xcopy a:*.* /s c:
Disketteki bütün dosyaları alt dizinlerdekilerle beraber c: sürücüsüne kopyalar. Xcopy’nin avantajı daha hızlı kopyalayabilmesi ve alt dizinlerle birlikte kopyalayabilmesidir.
DISKCOPY komutu ise daha farklıdır. Bir disketin aynısını bir başka diskete kopyalamak için kullanılır. Diskcopy ile çoğaltılan disketler tamamen birbirinin aynısıdır.
Diskcopy a: a:
Komutu ile a sürücüsünde bulunan disket çoğaltılabilir. Bu işlem sırasında önce orjinal disket okunur, daha sonra diğer disketin takılması istenerek bu diskete yazılır. Okuma işlemi tek seferde bitmemişse tekrar ilk disket istenerek kalan kısım da okunarak diğer diskete yazılır.
Diskcopy işleminde hedef disket içindeki tüm dosyalar kopyalama işleminden önce bilgisayar tarafından silinir.
Bu programın ismi DISKCOPY.COM’dur.
işlemleri hızlandırabilirsiniz.
